Różne koncepcje teorii i ich zastosowanie na gruncie nauki o wychowaniu moralnym

Warto natomiast zwrócić uwagę na podstawowe warunki, jakie winna spełniać naukowa teoria wychowana moralno-społecznego. Po pierwsze, winna ona stwarzać podstawy do dokonywania praktycznych przewidywań w zakresie tego wycinka działalności wychowawczej. Na podstawie twierdzeń teorii wychowawca powinien wiedzieć, jakie następstwa przypuszczalnie spowoduje jego akcja w określonej sytuacji. Pozwala to skutecznie wywoływać pewne następstwa pożądane, zaś zapobiegać innym niepożądanym. Po wtóre, owa prewidystyczna funkcja teorii wiąże się ściśle z pewnym stopniem jej ogólności. Musi ona formułować swe ‘twierdzenia w sposób ściśle ogólny, to znaczy odnoszący się do całych klas zdarzeń, i tylko do nich, a nie do pojedynczych przypadków. Po trzecie wreszcie, teoria musi być zbudowana w taki sposób, aby nie dało się z niej wyprowadzić zarazem sprzecznych, wykluczających się nawzajem, przewidywań. Musi więc teoria wychowania moralnego odznaczać się pewnym stopniem logicznej zwartości. Zarysowane warunki, jakim winna odpowiadać teoria wychowania moralno-społecznego, gwarantują jej pełną zastosowalność w praktyce, która jest ostatecznym sprawdzianem jej poprawności i rzetelności naukowej. Przed;teorią wychowania moralno-społecznego w Polsce stoi więc wyraźna perspektywa rozwoju jako nauki empirycznej, o indukcyjnym toku postępowania badawczego, zajmującej się wykrywaniem najbardziej efektywnych form i metod realizacji socjalistycznych celów wychowania.