Rosnąca rola sztuki w życiu człowieka

Teorię tę wyprowadza z wielokierunkowych analiz historycznych i aktualnych: zastanawia się nad ewolucją poglądów na wychowawczą rolę sztuki formułowanych przez dawne współczesne kierunki estetyki. Podejmuje równocześnie analizę historyczną praktycznych doświadczeń w dziedzinie wychowania estetycznego i prezentuje tendencje aktualne w tym zakresie. Dowodzi, iż praktyka swoimi własnymi drogami zbliża się do tych samych zagadnień, jakie stawia dziś estetyka na gruncie teorii bardziej filozoficznych. Formułując problematykę wspólną dla estetyki i pedagogiki I. Wojnar zwraca uwagę na szczególnie cenne wartości wychowawcze sztuki w kształtowaniu u młodzieży postawy „otwartego umysłu”, ukazuje wkład najnowszych teorii estetyki w teoretyczną koncepcję takiej postawy. Znajduje ona swój wyraz w stosunku człowieka do całego życia, do samego siebie i do innych ludzi, do przeszłości i do teraźniejszości, przy czym proces „otwierania umysłu” wydaje się szczególnie istotny ważny dla okresu młodzieńczego, a sztuka, odpowiednio przeżywana, może pozwolić na lepsze kształtowanie przyszłości i głębsze przeżywanie dnia dzisiejszego. W postawie „otwartego umysłu” można wyodrębnić cztery ściśle ze sobą powiązane elementy: pierwszy łączy się ze sposobem postrzegania, które staje się bardziej ostre i subtelne pod wpływem intensywnego kontaktu z różnymi rodzajami estetycznej wizji świata. Drugi łączy się z całokształtem przeżywanych doświadczeń, których zakres wzbogaca się nieustannie dzięki przeżyciom estetycznym. Trzeci element postawy „otwartego umysłu” wyraża się w sposobie poznawania, w nabywanej wiedzy, rozszerzanej i pogłębianej dzięki kontaktowi z arcydziełami sztuki. Czwarty wreszcie element to postawa twórcza, z pewnością związana z trzema poprzednimi, ale stanowiąca wynik nie tyle kontaktu ze sztuką, ile własnej aktywności artystycznej. Historyczne i współczesne argumenty zgromadzone w omawianej książce, a także i w innych poprzednich pracach I. Wojnar, potwierdzają istnienie teoretycznych podstaw nowoczesnego wychowania estetycznego, powiązanego równocześnie z estetyką i z pedagogiką, nieustannie wzbogacanego przez nowatorskie doświadczenia praktyczne.