Problem funkcji współczesnych przemian cywilizacyjnych i kulturalnych

Funkcją współczesnych przemian cywilizacyjnych i kulturalnych, wiążą się ze szczególną rolą sztuki w naszym współczesnym życiu i z zarysowującymi się już perspektywami na przyszłość. Sztuka jako jeden ze środków orientowania człowieka w rzeczywistości, a zwłaszcza w świecie jego własnych wytworów, jako nieporównane narzędzie wychowania emocjonalnego i kształtowania wyobraźni, jako droga wyzwalania potrzeb i umiejętności twórczych to nowe i przyszłościowe zagadnienia wychowawcze, zarysowujące się już dziś w aktualnych refleksjach i w praktyce. Współczesne wychowanie estetyczne uwzględnia wychowawcze możliwości różnych dziedzin sztuki, nie tylko jak chce tradycja funkcje wychowawcze rysunku, muzyki i literatury. Rozwój i rosnąca dostępność sztuki, jej „wszechobecność” implikuje refleksje wychowawcze, podejmowane nieraz z dużą troską (zwłaszcza gdy idzie o działanie sztuki masowej). Ta wielorakość refleksji o różnych dziedzinach sztuki znajduje swe potwierdzenie w bogactwie tematyki omawianych już publikacji. Teoria wychowania estetycznego sugeruje syntetyczny jego charakter nie tylko w sensie syntezy oddziaływania poprzez wszystkie dziedziny sztuki, lecz także poprzez wiązanie rozdzielanego w dawnej teorii i praktyce przeżywania czy poznawania sztuki z czynnym jej uprawianiem, artystyczną ekspresją. Stopniowo coraz bardziej zaciera się tak ostra dawniej granica między „patrzeniem na sztukę” a twórczością, która tak ściśle przecież wiąże się z odtwórczością o charakterze osobistym. Percepcja pogłębia możliwości ekspresyjne, wszelka ekspresja jest zalążkiem osobistej twórczości, przeżycie estetyczne, stanowiące podstawę estetycznego wychowania, zarysowuje się jako przeżycie syntetyczne, całościowe, polegające na równoczesnym zaangażowaniu psychicznej aktywności, dyspozycji intelektualnych i uczuciowych, wyobraźni.