PEDAGOGIKA SPECJALNA

W sprawozdaniu tym podajemy w układzie działowym: i. prace naukowe Instytutu Pedagogiki Specjalnej oraz autorów współpracujących z nim lub tych, którzy nie występują w swej pracy naukowej w ramach określonej instytucji; prace naukowe instytucji, które jako całość wniosły swój wkład w myśl naukową pedagogiki specjalnej. Uwzględniamy tu nieraz prace rozmiarami drobniejsze, ale mające znaczenie dla rozwoju myśli’ naukowej w danym zakresie. W ogóle jednak musimy zaznaczyć wyraźnie, że na pewno będą tu pominięte prace, do których nie mieliśmy dostępu, a które mogą być bardzo cenne, lecz nie są jeszcze opublikowane w całości, oraz prace, których wartość naukowa mogła ujść naszej uwagi. W okresie przedwojennym życie pedagogiki specjalnej ogniskowało się w kręgach osób związanych bezpośrednio lub pośrednio z Instytutem Pedagogiki Specjalnej. Wynikało to z zadań Instytutu kształcenia kadr pracowników pedagogiki specjalnej w zakresie jej prac organizacyjnych, dydaktyczno-wychowawczych i naukowych (czego wyrazem są artykuły w czasopiśmie „Szkoła Specjalna”; wiele z nich stanowi podstawy późniejszych szerszych opracowań problemów pedagogiki specjalnej). W czasie Wojny Instytut uległ katastrofalnemu wprost zniszczeniu, lokal został zbombardowany, bogaty księgozbiór, pomoce naukowe, instalacje pracowni, bogate zbiory materiałów naukowych, muzeum szkolnictwa specjalnego, całe urządzenia Instytutu i szkoły ćwiczeń wszystko to uległo zagładzie. Prawdziwy jednak tragizm dziejów Instytutu w okresie wojny kryje się dopiero w ponurym losie tych wszystkich, którzy go tworzyli i o wartości jego prac stanowili. Zginęli bowiem prawie wszyscy z pięknie zharmonizowanego zespołu profesorów i innych pracowników, którzy wartością swej pracy, wieloletniej w Instytucie zaważyli na jego rozbudowie, wpłynęli twórczo na rozwój prac pedagogiki specjalnej w Polsce i na ich poziom. Liczba zmarłych, poległych, zamordowanych i zamęczonych w obozach profesorów Instytutu jest przerażająca w stosunku do ogółu wykładających w tej instytucji. Zniszczeniu uległy również liczne sżkoły specjalne, które stanowiły cenne warsztaty prac badawczych w zakresie pedagogiki specjalnej. Przetrwała jednak wielka zdobycz zainicjowana przez Instytut, a twórczo rozwinięta i wyeksperymentowana przez nauczycieli: metoda ośrodków pracy