Pedagogika ogólna w ujęciu uczonych polskich

Ma wyrażać głównie filozoficzne aspekty rozważań nad wychowaniem. Inaczej mówiąc jesteśmy skłonni zaliczać do pedagogiki ogólnej jako najogólniejszej nauki o wychowaniu filozoficzną refleksję nad wychowaniem w rozmaitym tego słowa znaczeniu. W polskiej pedagogice powojennej można wyróżnić następujące ważniejsze sposoby rozumienia „ogólności” pedagogiki: Pedagogika ogólna rozważa porównawczo właściwości, charakter i sens różnorodnych teoretycznych systemów pedagogicznych: „stara się poznać, jakie są zagadnienia wspólne różnym systemom, jak usystematyzować te zagadnienia, jakie odpowiedzi dają różne systemy na te zagadnienia, jaki może być systematyczny układ tych odpowiedzi, jakie jest znaczenie terminów, którymi różne systemy się posługują, jakie są różnice w odmiennym pojmowaniu tych terminów i skąd te różnice pochodzą, wreszcie, jakie pewien system ma charakteryzujące go właściwości” Tak pojmuje „ogólność’’ pedagogiki K. Sośnicki i tak rozumianą pedagogikę ogólną nazywa pedagogiką filozoficzną. Jest ona w intencji autora nauką opisującą, w odróżnieniu od normatywnego charakteru poszczególnych systemów pedagogicznych. Pedagogika jako ogólna teoria wychowania rozpatruje sprawy wychowania „z punktu widzenia celów (ideałów) i metod, a nie ze względu na stan faktyczny odnośnych zjawisk. Pedagogika jest od samych podstaw nie nauką o faktach, lecz o wartościach. Z tego zaś względu lepiej jest mówić, że pedagogika jest nie tyle nauką, ile raczej dyskusją o pożądanych ideałach i środkach wychowania” . Każda teoria wychowania zbliża się w ten sposób do teorii filozoficznej. Takie stanowisko zajmuje Józef Pieter, przesuwając badania całej strony faktycznej spraw wychowania do nauk „pomocniczych” pedagogiki: psychologii wychowania, socjologii wychowania i historii wychowania.