Nie prawdą jest, że na gruncie teorii wychowania moralnego nie dokonano żadnych kroków w kierunku precyzacji ideału wychowawczego

Pewne jego elementy zostały wyraźnie określone. Dziś już nie ulega wątpliwości, że człowiek o moralności socjalistycznej, to człowiek o aktywnej postawie społecznego zaangażowania, działający na rzecz dobra nie tylko swego najbliższego otoczenia, lecz także własnego społeczeństwa czy kraju, to człowiek o rzetelnym stosunku do pracy i brzydzący się wszelkim pasożytniczym trybem życia, to człowiek wrażliwy na cierpienie innych, nie tylko swoich bliskich, to człowiek o wysokim poczuciu odpowiedzialności za sprawy społeczne i żywiący braterskie uczucia w stosunku do innych ludzi niezależnie od ich narodowości lub rasy. Przede wszystkim jednak teoria wychowania moralnego może odnotować osiągnięcia na polu walki z przeżytkami starej ideologii w poglądach na treści wychowania moralnego. W miarę rozwoju podstawowej problematyki w tej dziedzinie stawało się coraz bardziej oczywiste, że nowy ideał moralny człowieka socjalistycznego różni się nie tylko w pewnych szczegółach od tradycyjnego ideału wychowania, ale jest jego zasadniczym przeciwieństwem. O ile ten ostatni budowany był na irracjonalnej etyce zakazów, to ideał socjalistycznego wychowania opiera się na racjonalnej etyce pozytywnego działania, o ile tamten powstrzymywanie się od czynów złych traktował jako cnotę a więc swoisty  to ten drugi podnosi do rangi moralnego obowiązku aktywność w czynieniu dobra i nieobojętność o ile tamten odwoływał się do posłuszeństwa człowieka i poddania się losowi, to ten drugi stawia przed nim konkretny cel, jakim jest sprawiedliwy porządek życia społecznego i nakazuje walkę o jego realizację o ile tradycyjny ideał moralny skłaniał człowieka do troski o swoje indywidualne szczęście w jakimś przyszłym świecie, to socjalistyczny model wychowania nakazuje troskę także o pozaosobiste szczęście, ujęte realnie jako warunki życia człowieka na ziemi. Nie ulega więc wątpliwości, że wysiłki w kierunku sprecyzowania socjalistycznego ideału wychowania moralnego na roboczy użytek praktyków i teoretyków zostały konstruktywnie zapoczątkowane. Wagę tego niezwykle doniosłego zagadnienia doceniają jedni i drudzy. Należałoby przeto wziąć pod uwagę przeszkody, jakie mogą utrudniać efektywne jego rozwiązanie.