Na terenie współczesnej teorii wychowania moralnego

Postępowanie moralne jednostki jest bowiem niewątpliwie wyznaczone zarówno przez elementy wiedzy i doświadczenia, jak i przez czynniki uczuciowo-wolicjonalne, a także przez rozwinięte nawyki i przyzwyczajenia. Docenienie tych wszystkich determinantów moralności jednostki, a zwłaszcza czynnika intelektualnego, posiada niezwykle doniosłe znaczenie dla organizacji procesu wychowania moralnego. Musi być bowiem jasne, do jakich sfer osobowości człowieka ma się w tym procesie odwoływać wychowawca, które z nich pobudzić, rozwijać i kształtować. Z problematyką przedmiotu wychowania moralnego związane jest ściśle pojęcie charakteru. Niestety, należy stwierdzić, że pojęcie to nie znalazło właściwego miejsca na terenie teorii wychowania moralnego. W publikacjach z tej dziedziny było ono na ogół dość skwapliwie, choć nie zawsze w pełni konsekwentnie, omijane. Wprowadzenie pojęcia charakteru do teorii wychowania moralnego wymaga jednak uprzedniego rozstrzygnięcia kwestii przydatności tego pojęcia dla opisu i analizy procesu wychowania moralnego. Należy bowiem zaznaczyć, że pojęcie to jest niezmiernie wieloznaczne i nie każde z tych znaczeń może się okazać użyteczne na gruncie nauki’ o wychowaniu moralnym. Słowo „charakter” bywa niekiedy na podstawie analizy etymologicznej sprowadzane do zdolności świadomego kierowania sobą lub też do dyspozycji wyznaczających pewną stałość kierunku aktywności życiowej człowieka. Koncepcje takie nie posiadają jednak wiele wspólnego z moralnością i wychowaniem moralnym.