METODOLOGICZNA PROBLEMATYKA TEORII WYCHOWANIA MORALNO-SPOŁECZINEGO

Nie zadowalający rozwój teorii wychowania moralno-społecznego związany jest niewątpliwie w pierwszym rzędzie z zaniedbaniem całego szeregu problemów metodologicznych, jakie przed nią stoją. Brak jednoznacznego rozwiązania tych problemów sprawia, że nauka o wychowaniu moralnym pozostaje nadal metodologicznie nieokreślona. Przedsięwzięcie zbudowania naukowej teorii wychowania moralno- społecznego wymaga więc przede wszystkim zdania sobie sprawy z jej metodologicznego Charakteru. Należałoby odpowiedzieć na pytania: czym miałaby się zajmować teoria wychowania moralno-społecznego? Co ma głosić? Jaki typ naukowego poznania reprezentuje? Nie jest także wyjaśnione’ w jakim sensie posługujemy się tutaj samym pojęciem teorii. Jednoznaczne rozwiązanie tych zagadnień trzeba uznać za niezbędny warunek dalszego pomyślnego rozwoju teorii wychowania moralno- społecznego. Spróbujmy rozpatrzyć niektóre z nich. Przede wszystkim należałoby zwrócić uwagę na empiryczny i indukcyjny charakter teorii wychowania moralno-społecznego. Wydaje się oczywiste, że wszelka uogólniona wiedza na temat wychowania winna pochodzić z szczegółowych badań nad procesami wychowawczymi. Należałoby mieć tutaj bacznie na uwadze słowa K. Marksa i F. Engelsa, którzy pisali: „Przesłanki, od których zaczynamy, nie są dowolne, nie są dogmatami są to przesłanki, od których abstrahować można tylko w wyobraźni. Są to rzeczywiste osobniki, ich działanie, materialne warunki ich życia zarówno te, które, już zastały, jak i te, które wytworzyły swą własną działalnością. Przesłanki te dają się więc ustalić w drodze czysto empirycznej”.