Kultura, pisarz, społeczeństwo
Analizując teren doświadczeń socjalistycznego społeczeństwa i socjalistycznej kultury, autor szuka odpowiedzi na pytanie, jakie są podstawowe momenty przełomu kulturalnego w Polsce Ludowej, jak rozwijała się literatura i jak przedstawia się aktualna sytuacja kultury polskiej. Omawiając obszernie problematykę sztuki i wychowania Kossak zwraca uwagę na fakt, iż estetyka marksistowska operuje pojęciem wielofunkcyjności sztuki jako całości, przypomina (analogicznie, jak to czyni S. Morawski w omawianym już artykule) trzy podstawowe koncepcje wychowawczego oddziaływania sztuki, by bardziej szczegółowo przedstawić wielowartościowość poznawczą i estetyczną dzieła literackiego. Operuje bogatymi przykładami, zwłaszcza z zakresu polskiej literatury współczesnej, kończy zaś swoje refleksje analityczne i krytyczne analizą potrzeb polskiej polityki kulturalnej i postulatami stworzenia modelu nowoczesnej kultury socjalistycznej. Nawiązuje do tez i poglądów Stefana Żółkiewskiego przedstawionych w jego. pracach, takich jak Kultura i polityka (Warszawa 1958, PIW), Przepowiednie i wspomnienia, O kulturze masowej w kraju socjalistycznym, których omówienie przekracza ramy niniejszego artykułu. Wychowawcze znaczenie teatru jest przedmiotem zainteresowania w dwojakim rozumieniu. Stosunkowo najwięcej praktycznego zainteresowania budziła zawsze sztuka żywego słowa, dramatyzacja tekstu literackiego, teatr amatorski. W tym zakresie trzeba zwrócić uwagę na następujące publikacje: Mieczysława Kotlarczyka Podstawy sztuki żywego słowa (Warszawa 1961, Wydawnictwo Związkowe), fachowy podręcznik sztuki żywego słowa oparty na wieloletnich osobistych doświadczeniach autora. Bardziej popularny i przydatny pedagogicznie wydaje się jednak tom Mariana Mikuty pt. Kultura żywego słowa (Warszawa 1963, PZWS), gdzie ukazane zostały zasady interpretacji tekstu literackiego, formy i metody upowszechniania kultury żywego słowa, zwłaszcza zaś założenia, formy i metody pracy w zespole teatru szkolnego, a także K. Sołonowicz-Olbrychskiej Teatr radości.