FILOZOFIA WYCHOWANIA I METODOLOGIA NAUK PEDAGOGICZNYCH

Termin „filozofia wychowania” (philosophy of education) jest najbardziej przyjęty w nauce anglosaskiej, a zwłaszcza amerykańskiej. Można wymienić dziesiątki amerykańskich publikacji z XX wieku poświęconych filozofii wychowania, począwszy chociażby od książki Johna Deweya Democracy and Education. An Introduction to the Philosophy of Education (1916), a kończąc przykładowo na książkach Johna S. Brubachera Modern Philosophies of Education (drugie wydanie 1950) i Eclectic Philosophy of Education. A Book of Readings (drugie wydanie 1962), czy też dziele Theodore’a B. Bramelda Toward a Re- constructed Philosophy of Education (1956). Jedne z tych prac mają charakter bardziej systematyzujący i klasyfikujący (kierunki i zagadnienia pedagogiczne, na przykład książki Brubachera), drugie są nastawione bardziej na stworzenie nowej teorii wychowania, pozwalającej w sposób twórczy wyjaśniać istotę, rolę i funkcję działalności wychowawczej (na przykład dzieła Deweya i Bramelda). W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej wychodzą specjalne czasopisma poświęcone zagadnieniom filozofii wychowania i działają odrębne naukowe stowarzyszenia kultywujące tę problematykę. Na ogół przez „filozofię wychowania” pedagogowie amerykańscy rozumieją „sumienną, krytyczną i systematyczną pracę intelektu”, która zmierza do sformułowania poglądów możliwie o najwyższym stopniu prawdopodobieństwa na ontologiczne, antropologiczne (w sensie antropologii filozoficznej, kulturalnej), epistemologiczne i w szerokim tego słowa znaczeniu aksjologiczne podstawy wychowania, aby na tym tle przedstawić istotę, cele i funkcję procesów wychowawczych. Zakres i treść terminu „filozofia wychowania” w ujęciu amerykańskim pokrywa się więc w znacznej
mierze z zakresem i treścią pojęcia „pedagogika ogólna”, które to pojęcie jest pojęciem raczej przyjętym na kontynencie europejskim.