Cele życia ludzkiego przez pryzmat sztuki

Zastanawia się równocześnie nad organizacyjną stroną procesu wychowania estetycznego, wskazuje, na czym ma polegać „udostępnianie, uprzystępnianie i upowszechnianie” sztuki w społeczeństwie. Zajmuje się również sztuką samorodną, głosząc „pochwałę dyletantów”, uzasadnia walory twórczego odtwórczego dyletantyzmu, który daje okazję do przeżywania swoistych doświadczeń twórczych, a także ułatwia i pogłębia przeżywanie i rozumienie arcydzieł zapoznając z różnymi rodzajami działalności artystycznej. Studia Szumana podejmowane samodzielnie, z których przebija jego własna oryginalna intuicja i refleksja, rzadko odwołujące się do obcych autorytetów, prowadzą do ważnych wniosków ogólnych: potwierdzają, iż wychowanie estetyczne, ujmowane początkowo jako organizowanie dziecięcej twórczości rysunkowej, rozszerza swoje funkcje i możliwości, nabiera charakteru syntetycznego, co znajduje swój wyraz zarówno w dostrzeganiu wychowawczych i kształcących funkcji wszystkich niemal dziedzin sztuki, jak też i w docenianiu znaczenia równocześnie aktywności artystycznej i estetycznej przeżywania. Teoretyczne prace Szumana w dziedzinie wychowania estetycznego nie tylko wykazują aktualność tej problematyki, jej społeczną i pedagogiczną przydatność, ale również uzasadniają, w jaki sposób ta problematyka wiąże się w sposób konieczny z zakresem estetyki jako nauki. Refleksja o wychowaniu estetycznym staje się w pewien sposób równocześnie refleksją o sztuce, jest bowiem po prostu jednym z możliwych sposobów jej ujmowania. Na temat wychowania estetycznego wypowiadał się również B. Na- wroczyński w cytowanym już artykule. Odróżnia on wychowanie estetyczne od artystycznego.